քերականություն
171Նախորդ չորս վարժություններում կարևորված բառերի խումբը անվանում են մակբայ (մակ-վրա): Փորձի´ր բացատրելայդանունը:
Մակբայ, մակ-բայ, այս ինքն բայի ածական, օրինակ՝ արագ վազել
172. Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծում տրված բառերը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնք առանց փոփոխելու գրեցիր:
Կենդանաբանական այգու… (այգի) տնօրենը պատմում Էր, որ այդ փիղը… (փիղ) կապեր քանդելու … (հմուտ) վարպետ էր: Գիշերները նա … (համառորեն) ու … (ճարպկորեն) քանդում էր իր ոտքերի… (ոտքեր) կապած պարանները: Մի անգամ նույնիսկ կարողացել էր ծխնիներից անաղմուկ հանել այն (.շինության.. շինություն) դուռը, որտեղ նրան բնտրել էին… (բանտել): Չանհանգստացնելով խոր քնած .սպասեց.. (սպասավոր) նա՝ որպես այցելու, գնացել էր այգու մյուս բնակիչների… (բնակիչներ) հետ ծանոթանալու:
173. Տրված բառերով նախադասություն կազմի´ր պահպանելով դրանց հաջորդականությունը: Ընդգծի´ր այն բառերը, որոնց ձևերը փոխվեցին:
Մրջյուններ, մի, տեսակ, թափառաշրջիկ, կյանք, վարել: Դրանք, գիշատիչ, քոչվոր. մրջյուններ, են:
Ջունգլիներ, բոլոր, կենդանիներ, փախչել, քոչվոր, մրջյուններ, բանակ:
Մինչև, անգամ, հսկա, փիղ, շտապել, գլուխն ազատել, նրանք:
Վա՜յ, քնած, ճանապարհորդ, թափառաշրջիկ, մրջյուններ, նա, միայն, կմախք, թողնել:
Մրջյունների մի տեսակ կա, որը թափառաշրջիկ կյանք է վարում։ Դրանք գիշատիչ, քոչվոր մրջյուններ են։ Ջունգլիների բոլոր կենդանիները, փախչում են քոչվոր մրջյունների բանակից։ Մինչև անգամ, հսկա փիղը շտապում է, գլուխն ազատել նրանցից: Վա՜յ քնած ճանապարհորդին, թափառաշրջիկ մրջյունները, նրանից միայն կմախք կթողնեն
174. Նախադասության մեջ վերականգնի´ր ընդգծված բառերի ուղիղ ձևերը: Ի՞նչ փոխվեց դրանից:
Թագավորը ինձ թույլ տվեց իր անտառում որս անել: անտառ
Հյուրերն իջան պատշգամբից, որպեսզի մի քիչ զբոսնեն այգում: իջնել զբոսնել
Ափին ընդամենը մի նավակ կար, որը միանգամից լցվեց աղմկոտ երիտասարդներով: ափ երիիտասարդներ
Խառը մտքերը անտառում էլ հանգիստ չեն տալու ինձ: անտառ, չեն տուր
նախադասությունները անհասկանալի են լինում
175. Նախադասության բոլոր բառերն ուղիղ ձևով գրի´ր ու կարդա´. ի՞նչը փոխվեց:
Իշխանը գոհացավ այդ խոսքերից և առատ վարձատրեց ծերունուն:
իշխան գոհանալ այդ խոսքեր և առատ վարձատրել ծերունի
176. Գործողություն ցույց տվող բառերը (բայերը) դարձրո՛ւ ո՞վկամ ի՞նչ հարցին պատասխանող, առարկա ցույց տվող բառեր (գոյականներ):
Օրինակ՝
լուծել — լուծույթ, լուծում
սպասել — սպասավոր, սպասյակ, սպասուհի, սպասում:
- Իշխել, իշխան
- բժշկել,բժիշկ
- բացել,բացիկ
- ուսուցանել,ուսուցում
- ճեղքել,ճեղք
- պահել,պահակ
- հյուսել,հյյուսող
- բանել,բանող
- գրել, գրիչ
- գործել, գործ
- զգալ, զգացում
- հարցնել: հարցում
177. Ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող, հատկանիշ ցույց տվող բառերից (ածականներից) կազմի´ր գոյականներ (ի՞նչ հարցին պատախանող բառեր):
Օրինակ՝
տաք — տաքություն:
- Քաջ, քաջություն
- մեծ, մեծություն
- գեղեցիկ, գեղեցկություն
- հատուկ, հատկություն
- հասարակ, հասարակություն
- հարմար, հարմարություն
- դեղին, դեղնություն
- գունատ, գունատություն
- հնչեղ, հնչեղություն
- շքեղ, շքեղություն
- պերճ, պերճություն
- խեղճ, խեղճություն
- տկար: տկարություն
178. Կետերը փոխարինի´ր փակագծում տրված բառից կազմված համապատասխան գոյականով:
Ֆրանսիացի Լյուդովիկոս 14-րդ թագավորը կենդանիների նկատմամբ հատուկ .վերաբերմունք.. (վերաբերվել) ուներ: Նա ցանկանում էր իր պալատական այգում հետաքրքիր գազանանոց(գազանանոց) ստեղծել: ճարտարապետը բոլոր կենդանիների վանդակները հովհարաձև տեղավորեց փոքր .տարածքի.. (տարածել) վրա, որ այցելուն… (այցելել) մի կետից կարողանա տեսնել բոլոր կենդանիներին: Հետագայում ուրիշներն էլ ընդօրինակեցին վանդակների այդպիսի դասավորվածություն… (դասավորել):
Գոյականի տեսակները
179. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը:
Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:
Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):
Ա -խմբի բառերը հասարակ անուններ են իսկ Բ-խմբի բառերը հատուկ անուններ են
18O. Նախորդ վարժության մեջ տրված ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ: Պատասխանդ պատճառաբանիր:
Բ խմբի բառերը
Ի՞նչ է կլիման:
Կլիմա: Դուք արդեն գիտեք, որ Երկրի տարբեր վայրերում եղանակային պայմանները միշտ փոփոխվում են: Սակայն ամեն տարի նույն վայրում եղանակային պայմանները, գրեթե նույն ձևով կրկնվում են:
Օրինակ՝ ձեր բնակավայրում ամեն տարի ձմեռը ցուրտ է, գարունն ու աշունը համեմատաբար մեղմ են ու խոնավ, իսկ ամառը՝ չոր ու շոգ: Դա կրկնվում է ամեն տարի:
Տվյալ վայրին բնորոշ միանման եղանակների բազմամյա կրկնությունը կոչվում է կլիմա:
Որո՞նք են կլիմա ձևավորող հիմնական գործոնները:
Երկրագնդի վրա կլիմայական պայմանները շատ բազմազան են և պայմանավորված են մի շարք գործոններով: Դրանցից առավել կարևոր են աշխարհագրական լայնությունը, տեղանքի բարձրությունը, օվկիանոսների ազդեցությունը, գերիշխող քամիները, ծովային հոսանքները և այլն:
Ձեր բնակավայրի կլիման ձևավորող ո՞ր գործոնն է գլխավորը: Երևանն ու Սևանը գտնվում են գրեթե նույն աշխարհագրական լայնությունում, սակայն Սևանը մոտ 1000 մ բարձր է Երևանից: Այդ պատճառով էլ՝ Սևան քաղաքն ունի ավելի խոնավ ու զով կլիմա, իսկ Երևանը՝ չոր ու տաք: Հետևաբար կլիման կախված է նաև տեղանքի բացարձակ բարձրությունից:
Թվարկեք կլիմայի հիմնական տիպերը: Ո՞ր կլիմայի տիպն է բնորոշ ձեր բնակավայրին:
Կիմայի հիմնական տիպերը: Երկրագնդի վրա առանձնացվում են կլիմայի հետևյալ հիմնական տիպերը՝ ծովային, ցամաքային, մուսսոնային և միջերկրածովային:
ցամաքային կլիման
Ինչո՞վ է ծովային կլիման տարբերվում ցամաքայինից:
Ծովային կլիման ձևավորվում է ծովերի և օվկիանոսների առափնյա շրջաններում: Ծովային կլիմային բնորոշ են ամբողջ տարին թափվող առատ տեղումներ և օդի ջերմաստիճանի փոքր տատանումներ:
Ինչո՞վ է մուսսոնային կլիման տարբերվում միջերկրածովայինից:
Մուսսոնային կլիմայի տիպին բնորոշ են ցուրտ ու չոր ձմեռներ և տաք ու խոնավ ամառներ իսկ Միջերկրածովայիին Ձմեռը մեղմ է ու խոնավ, իսկ ամառը՝ չոր ու շոգ:
Խառը թվերի բաժանում
Ապրիլի 8
Ներբեռնի՛ր ֆայլը, կարդա՛, իմացի՛ր, ապա կատարի՛ր առաջադրանքները։
Քամի: Քամու տեսակները, քամու բնութագրիչները
Ի՞նչ է քամին: Ինչպե՞ս է առաջանում:
Երկրի մակերևույթի վրա ջերմության անհավասարաչափ բաշխման պատճառով առաջացել են մթնոլորտային բարձր և ցածր ճնշման վայրեր: Մթնոլորտային բարձր ճնշման վայրից օդի զանգվածը տեղափոխվում է ցածր ճնշման վայր, և առաջանում է քամի: Քամու ուժգնությունը կախված է ճնշումների տարբերությունից, իսկ ճնշումների տարբերությունը՝ ջերմաստիճանների տարբերությունից, այսինքն՝ ինչքան մեծ է վերջինս, այնքան ուժեղ է քամին:
Քամու ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Որո՞նք են բնորոշ Հայաստանի տարածքին: Լեռնահովտային քամիներ,Բրիզներ
Ինչո՞վ են բրիզները տարբերվում մուսսոններից:
Ի տարբերություն բրիզների և լեռնահովտային քամիների՝ մուսսոններն ընդգրկում են ընդարձակ տարածքներ մայրցամաքների և օվկիանոսների միջև:
Ինչո՞ւ պասսատները չեն փոխում իրենց ուղղությունը:
Պասսատներն արևադարձային լայնություններից դեպի հասարակած փչող քամիներն են, որոնք իրենց ուղղությունը երբեք չեն փոխում: Պատճառն այն է, որ արևադարձային լայնություններում մթնոլորտային ճնշումն ամբողջ տարվա ընթացքում միշտ բարձր է, իսկ հասարակածային լայնություններում՝ միշտ ցածր:
April 7 — 11
1.Ընդգծեք ճիշտ տարբերակը
1.They …have….a cold. (have, has)
2. She …gets..up at seven. (get up, gets up)
3. We …have… breakfast at eight. (has, have)
4. Peter …goes…. to school. (go, goes)
5. Anna …gets.. home at two. (get, gets)
6. He …wants.. an ice cream. (want, wants)
8. Kelly …watches… TV. (watch, watches)
9. She …does…. her homework. (do, does)
10. Our teacher …lives…..in Oxford Street. (live, lives)
11. Eric and Tom …wear… blue shirts. (wear, wears)
12. My sister …sings….a song. (sing, sings)
13. My mum …cooks… spaghetti. (cook, cooks)
14. Mr. Black …works.. in his office. (work, works)
15. The girls often …read…..a book. (read, reads)
2. Complete the following sentences choosing the correct present simple or present continuous forms.
1.You can take the newspaper. I __’m not reading___ it.
a.‘m not reading
b.don’t read
c.‘m not read
2. I __usually go___ to work by car, but today I’m going by bus.
a.usually go
b.‘m usually going
c.usually going
3. ‘Where is John?’ ‘He _’s having____ a shower.’
a.has
b.having
c.‘s having
4. I __ don’t do___ sport very often.
a. ‘m not doing
b. don’t do
c.‘m not do
Make the past simple: positive, negative or question.
- I ______worked___________ (work) in a bank for ten years.
- Where ____did you live_____________ (you / live) when you were young?
- She ______didn’t study___________ (not / study) French at university.
- He ___travelled______________ (travel) through the Middle East last year.
- __________did they visit_______ (they / visit) the Louvre in Paris?
- She _______didn’t watch__________ (not / watch) TV yesterday.
- We ___bought______________ (buy) a new car last weekend.
- Where _____did you teach____________ (you / teach) before you came here?
- He _____didn’t think____________ (not / think) that he was right.
- I ________cooked_________ (cook) steak last night.
- _______did Lucy read__________ (Lucy / read) War and Peace at school?
- She ___didn’t write______________ (not / write) to her grandmother.
- We ________hed_________ (have) a computer when I was a child.
- Where ______did you go___________ (you / go) on holiday?
- I ______loved___________ (love) ice cream when I was a child.
- They ____didn’t meet_____________ (not / meet) yesterday.
- ________did she swim_________ (she / swim) in the sea in Greece?
- We ___didn’t play______________ (not / play) tennis yesterday because it was raining.
- He _____tried____________ (try) to lift the box but he couldn’t.
- What ____did you eat _____________ (you / eat) for lunch?
Գործնական քերականություն
Նախադասությունների ճիշտ հաջորդականությունը գտի՛ր և տեքստը վերականգնի՛ր։
Դա Մեքսիկայում աճող, այսպես կոչված, «քաղցր խոտի» մեջ է։ Դա սախարոզից հազար անգամ քաղցր Է։ Մեքսիկացի գիտնականները նոր քաղցր նյութ են հայտնաբերել։ Ի պատիվ XVI դարի իսպանացի բժիշկ Ֆրանցիսկո Էրնանդեսի, որը ղեղաբույսերի մասին շատ է գրել, այդ նյութն «էրնանդուլցինոմ» են անվանել
հրաշք դեղաբույսը
Մեքսիկացի գիտնականները նոր քաղցր նյութ են հայտնաբերել։ Դա Մեքսիկայում աճող, այսպես կոչված, «քաղցր խոտի» մեջ է։ Դա սախարոզից հազար անգամ քաղցր Է։ Ի պատիվ XVI դարի իսպանացի բժիշկ Ֆրանցիսկո Էրնանդեսի, որը ղեղաբույսերի մասին շատ է գրել, այդ նյութն «էրնանդուլցինոմ» են անվանել:
Սխալ կամ ոչ տեղին գործածված բառերը գտի՛ր և փոխարինի՛ր հարմար
հոմանիշով:
Նրան աշխատանքից փրկեցին,ազատեցին որովհետև անպատասխանատու էր ու ցրված: Մատիտներիդ մեջ կապույտի բոլոր գույները երանգները կան: Ծանոթիս այդպես էլ չգտա թանձր խիտ բազմության մեջ: Ընկերները երկու օր առաջ էին մաքառել կռվել ու հաշտվելու փորձեր էին անում: Բերրի մեծ խոստումներ տվեց ու գնաց:
Գրի՛ր մեկ բառով։
ա. Սիրում է իր հայրենիքը: հայրենասեր
բ. Միշտ ճշմարիտ է խոսում: ճշմարտախոս
գ. Ինքն իր վրա վստահ է: ինքնավստահ
դ. Սիրում է երաժշտություն: երաժշտասեր
ե. Իր պարտականությունները ճանաչում է: պարտաճանաչ
զ. Ինքն իրեն շատ է հավանում: ինքնահավան
է. Գաղտնիքը պահել գիտե: գաղտնապահ
զ. Նուրբ ճաշակ ունի: նրբաճաշակ
Գտի՛ր ժողովրդախոսակցական լեզվին բնորոշ բառերի գրական նույնանիշները։
Պռոշ, էգուց, տկլոր, բարիշել, ջահել, պոզ, սապոն, դոշակ, լղար:
Պռոշ-շրթունք
էգուց-վաղը
տկլոր-մերկ
բարիշել-հաշտվել
ջահել-երիտասարդ
պոզ-եղջույր
սապոն-օճառ
դոշակ-ներքնակ
լղար-նիհար
Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը՝ ականջ-օղ, աղ-բյուր, աղո-թք, ամբողջ-, վերե-լակ, արդուզարդ-, խեղդ-ել, կմախ-ք, թղթ-ադրամ, հո-գնել, մաղ-թել, տարօ-րինակ, հնօ-րյա, օվկի-անոս, բարձ-ր, աման-օրյա, թխվա-ծք, ութ-սուն։